„Popatrz co się dzieję z naszą synagogą” – mówił Samuel Hirsz Roth (ostatni religijny Żyd z Dąbrowy Tarnowskiej) do Tadeusza Jakubowicza patrząc na zrujnowany obiekt, który w każdej chwili mógł przestać istnieć. Tadeusz Jakubowicz (przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej) nie wierzył wtedy, że uda się uratować miejsce kultu dąbrowskich Żydów. Uczestnicząc w uroczystym otwarciu pięknie wyremontowanej synagogi w Dąbrowie Tarnowskiej, powiedział: „Czasami marzenia się spełniają. Moje się spełniły”.

Samuel Roth tej chwili nie dożył, ale marzenia Tadeusza Jakubowicza dziś się ziściły. Wyremontowana synagoga, piękniejsza chyba niż w latach swojej największej świetności, została uroczyście otwarta. Teraz już obiekt można zwiedzać.

34 nazwiska pomordowanych przez hitlerowców mieszkańców Powiśla Dąbrowskiego znalazły się na pamiątkowej tablicy odsłoniętej w Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej w lesie Buczyna w Zbylitowskiej Górze. Organizatorem uroczystości był Powiat Dąbrowski, a inicjatorką takiej formy upamiętnienia ofiar – Felicja Skwirut, siostra Stanisława i Zygmunta Gilów z Hubenic, którzy znaleźli się wśród rozstrzelanych w grudniu 1939 r.

34. mieszkańców Powiśla Dąbrowskiego znalazło się wśród ponad 10 tysięcy zabitych przez hitlerowców w lesie Buczyna. Na znajdujących się na terenie cmentarza wojennego trzech tablicach upamiętniono mieszkańców między innymi ziemi tarnowskiej, tuchowskiej i nowosądeckiej. Nie było dotąd jednak tablicy poświęconej mieszkańcom Powiśla Dąbrowskiego.

17 października w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej już po raz drugi gościła 35- osobowa grupa młodzieży izraelskiej ze szkoły Ort Yad Lebovitz z Natanii z dyrektorką placówki Vered Dovrad.

Wizyta w Polsce to swego rodzaju wejście w dorosłość dla uczniów ostatniej klasy szkoły średniej w Izraelu. Przyjeżdżają , by odwiedzać miejsca najcenniejsze dla kultury żydowskiej w Polsce oraz zwiedzają obozy masowej zagłady tego narodu. Spotkania z polską młodzieżą pozwalają im skonfrontować to, co słyszeli w szkole i od starszych, z dniem dzisiejszym naszego kraju.

Przez kilkadziesiąt lat synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej była dla miasta co najwyżej powodem do wstydu. Do tego stopnia, że jeden z kandydatów ubiegających się w poprzedniej dekadzie o fotel burmistrza otwarcie mówił, że najlepiej byłoby zabytek… zrównać z ziemią.

Na szczęście nikt tej wizji nie zrealizował. Przeciwnie, za kilka miesięcy Powiśle będzie słynąć zabytkiem poddawanym teraz drobiazgowej renowacji.

Twórcy muzeum Powiśla Dąbrowskiego i ekspozycji judaików poszukują żydowskich pamiątek. Zbiory zostaną zgromadzone w dawnej synagodze w Dąbrowie Tarnowskiej, która jest remontowana.

Burmistrz Stanisław Początek zwrócił się z prośbą do środowisk żydowskich w kraju i za granicą o wypożyczenie eksponatów.

W odpowiedzi na sugestie Czytelników i Widzów e-Kuriera prezentujemy dwa krótkie filmiki, obrazujące postępy prac, związanych z remontem dąbrowskiej synagogi.

Pierwszy pochodzi z początku marca (nagranie amatorską kamerą), drugi został nakręcony 14 maja 2011 roku.

Synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej odzyskuje dawny blask. Postępują prace przy renowacji obiektu, jak i budowie zaplecza socjalnego.
– To ostatnie będzie się znajdować pod ziemią – przypomina szef tarnowskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Andrzej Cetera.

Powiatowa Biblioteka Publiczna posiada od niedawna w swoich zbiorach nową pozycję pt.”Judenjagd”- prof. Jana Grabowskiego.

Ponieważ książka wzbudziła duże zainteresowanie wśród czytelników Powiatowa Biblioteka dokonała zakupu partii książek dla bibliotek samorządowych Powiatu Dąbrowskiego. Jest to naukowa publikacja oparta głównie na dokumentach sądowych, która opisuje fazy zagłady żydowskiej ludności Powiatu Dąbrowskiego na przestrzeni kilku lat okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej.

Osadnictwo Żydów na ziemiach polskich rozpoczęło się w wieku XI. Od tego stulecia do II wojny światowej znajdowali oni w Polsce warunki dla rozwoju swego bytu narodowego, gdyż panujący tutaj ustrój prawno – polityczny dawał społeczności żydowskiej schronienie przed prześladowaniami mającymi miejsce niemal w całej Europie.

Zdobywając stałe miejsce w życiu gospodarczym państwa, Żydzi nie tylko zachowali własną religię i kulturę, ale również przez asymilację wzbogacili ją. Lokalnym przykładem takiej sytuacji są dzieje Żydów zamieszkujących Dąbrowę Tarnowską, miasto położone na równinie, w odległości 20 km na północ od Tarnowa, nad rzeką Breń.

Termin „Holocaust” został przyjęty w języku angielskim na określenie zagłady Żydów podczas II wojny światowej, a pochodzi od greckiego słowa holokaustikos i dosłownie oznacza całopalną ofiarę, czyli taką, kiedy ciało złożonego w ofierze na ołtarzu zwierzęcia jest w całości spalone.

Ofiary takie były w starożytności składane przez wiele ludów, między innymi przez Żydów. Ten religijny kontekst sprawia, że niektórzy wolą zamiast słowa Holocaust posługiwać się hebrajskim terminem Shoah (Szoa) czyli Zagłada. Holocaust dokonywał się na wszystkich terenach okupowanych przez hitlerowców, a szczególnie okrutny i represyjny charakter miał na ziemiach polskich. W chwili wybuchu II wojny świtowej w Polsce mieszkało 3 300 000 Żydów.