Jerzy Braun (1901 – 1975)
Harcerz, pisarz, polityk, filozof, publicysta, dramaturg. Przewodniczący Rady Jedności Narodowej i Ostatni Delegat Rządu na Kraj w 1945 roku.
Jerzy Bronisław Braun urodził się 1 września 1901 roku w Dąbrowie Tarnowskiej. Był synem Karola Brauna, prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół ” w Dąbrowie Tarnowskiej i Henryki z domu Miller, komendantki Chorągwi Żeńskiej ZHP w Krakowie w latach 1926-1930.
W Dąbrowie Tarnowskiej ukończy ł szkołę czteroklasową , a następnie był uczniem V Gimnazjum w Krakowie. Gdy przed wybuchem I wojny rodzina przeniosła si ę do Tarnowa Jerzy Braun został uczniem II Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie, w którym zdał maturę w roku 1919.
W okresie gimnazjalnym był członkiem Drużyny Harcerskiej im. Michała Wołodyjowskiego. Od 1913 roku należał do „Związku Wolnych Polaków”. W roku 1918 napisał tekst i skomponował melodię bardzo do dzisiaj popularnej pieśni harcerskiej – „Płonie ognisko i szumią knieje”. W 1919 roku został komendantem harcerzy tarnowskich. Po maturze rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale przerwał je, by wziąć udział jako ochotnik w wojnie polsko – bolszewickiej. Po wojnie ukończył studia, działał w kołach poetyckich, w 1924 roku zawarł związek małżeński z Anną Wahal . W latach 20. był wydawcą i redaktorem „Gazety Literackiej” w Krakowie. Wtedy także napisał powieści: „Kiedy księżyc umiera” (1925), „Hotel na plaży” (1926) i „Cień Parakleta” (1930) oraz cztery scenariusze filmowe. W 1930 powstała również najbardziej znana sztuka teatralna Jerzego Brauna – „Europa”, która miała swoja premierę w Teatrze Ateneum Stefana Jaracza.
Od 1929 roku Jerzy Braun mieszkał w Warszawie, gdzie wydawał dwutygodnik „Zet”.
W kampanii wrześniowej 1939 roku wziął udział w obronie Warszawy, pierwszy okres okupacji spędził w Krośnie, do Warszawy powrócił wiosną 1940 roku. Stanął na czele katolickiej organizacji konspiracyjnej „Unia”. Założył, redagowane przez siebie pismo „Kultura Jutra”. Wziął udział w powstaniu warszawskim.
W roku 1945 był ostatnim Delegatem Rządu na Kraj i przewodniczącym Rady Jedności Narodowej.
Zredagował „Testament Polski Walczącej” i „Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych”. W listopadzie 1945 roku został wraz z zona aresztowany podczas próby przekroczenia granicy. Wypuszczony w roku 1946 powrócił do Warszawy. Jako działacz Stronnictwa Pracy, został ponownie aresztowany w roku 1948 i skazany na dożywocie. W 1956 roku wykonanie kary zostało zawieszone, a dwa lata później Jerzy Braun został zrehabilitowany. W latach 1965 – 1975 przebywał w Rzymie. Uczestniczył m.in. w pracach II Soboru Watykańskiego, wygłaszał także wiele prelekcji w Radiu Watykańskim, współpracował z „Osservatore Romano”. Jerzy Braun zmarł nagle w Rzymie i tam został pochowany. Staraniem rodziny jego prochy powróciły do Polski. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
7 listopada 1981 roku na domu przy ulicy Narutowicza 37 w Tarnowie odsłonięto tablice pamiątkową upamiętniającą Jerzego Brauna. W czerwcu 1983 roku Miejska Rada Narodowa w Tarnowie nadała jednej z ulic w Zbylitowskiej Górze imię Jerzego Brauna. Jerzy Braun jest także patronem Gimnazjum nr 4 w Tarnowie i Gimnazjum nr 1 w Dąbrowie Tarnowskiej.11 listopada 2006 roku został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
źródło:
